Credit Card Default वाढीचा धोका: डिफॉल्ट झाल्यास कर्ज घेणाऱ्यांचे भवितव्य धोक्यात!

By वित्तीय तज्ञ विभाग | Published: September 30, 2024, 08:03 AM

Credit Card: देशात गेल्या काही वर्षांपासून क्रेडिट कार्ड वापरकर्त्यांची संख्या झपाट्यानं वाढताना दिसत आहे, मात्र याचवेळी क्रेडिट कार्ड डिफॉल्टर्सची संख्या देखील वाढत आहे. वित्तीय तज्ञ आणि बँकांकडून मिळालेल्या आकडेवारीनुसार, क्रेडिट कार्ड डिफॉल्टची घटना वाढत चालली आहे, ज्यामुळे हजारो ग्राहक आर्थिक संकटात सापडत आहेत. यामुळे भविष्यातील आर्थिक व्यवहारांवरही मोठा परिणाम होऊ शकतो. क्रेडिट कार्ड डिफॉल्ट झाल्यास नेमकं काय होतं आणि ते कसं टाळू शकता, हे समजून घेणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे.

1 ऑक्टोबरपासून RBI चा नवीन नियम; बघा तुमच्यावर कसा परिणाम करणार !

क्रेडिट कार्ड वापरात वाढ, पण डिफॉल्टची चिंताजनक संख्या

गेल्या काही वर्षांत क्रेडिट कार्डचा वापर झपाट्याने वाढलेला दिसून येत आहे. 2020 मध्ये कोरोना काळानंतर देशातील नागरिकांनी कॅशलेस व्यवहारांना प्राधान्य दिलं, यामुळे क्रेडिट कार्डांचा वापर वाढला. बँकांनीही या ट्रेंडला ओळखून मोठ्या प्रमाणात क्रेडिट कार्ड्स इश्यू करण्यास सुरुवात केली. लोकांनी सवलतींच्या आकर्षणामुळे क्रेडिट कार्डांचा वापर वाढवला, पण अनेकांना याच्या जोखमीची जाणीव नव्हती.

1 ऑक्टोबरपासून RBI चा नवीन नियम; बघा तुमच्यावर कसा परिणाम करणार !

ट्रान्सयुनियन सिबिलच्या आकडेवारीनुसार, मार्च 2023 मध्ये क्रेडिट कार्ड डिफॉल्टचा दर 1.6% होता, तो जून 2024 मध्ये वाढून 1.8% वर गेला आहे. क्रेडिट कार्डचा वापर जितका वाढतोय, तितकी डिफॉल्टर्सची संख्या देखील वाढताना दिसत आहे. याचा परिणाम बँकिंग क्षेत्रावरही होत आहे, ज्यामुळे आर्थिक अस्थिरता निर्माण होऊ शकते.

1 ऑक्टोबरपासून RBI चा नवीन नियम; बघा तुमच्यावर कसा परिणाम करणार !

थकबाकीदारांची आर्थिक स्थिती कमकुवत

जून 2024 पर्यंत देशातील क्रेडिट कार्डवरील थकबाकीची रक्कम सुमारे 2.7 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचली आहे. 2023 च्या पहिल्या तिमाहीत ही रक्कम 2.6 लाख कोटी होती, तर 2019 च्या आधी ही रक्कम फक्त 87,686 कोटी रुपये होती. यावरून स्पष्ट होते की कोरोना काळानंतर क्रेडिट कार्डद्वारे केलेल्या व्यवहारांमध्ये प्रचंड वाढ झाली आहे, मात्र अनेकजण या थकबाकीचा भार सहन करू शकत नाहीत.

खराब सिबिल स्कोअर 5 मिनिटांत कसा सुधारायचा? जाणून घ्या सविस्तर माहिती

डिफॉल्ट झाल्यास परिणाम काय होऊ शकतो?

क्रेडिट कार्डवर डिफॉल्ट झाल्यास ग्राहकांवर अनेक आर्थिक परिणाम होऊ शकतात. सर्वप्रथम, 30 दिवसांच्या आत बिल न भरल्यास क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम होतो. यामुळे भविष्यात बँकांकडून कर्ज मिळणं अवघड होतं. सलग 6 महिने बिल न भरल्यास बँक आपलं खाते डिफॉल्ट कॅटेगरीत टाकते आणि खाते बंद करण्याची शक्यता निर्माण होते.

खराब सिबिल स्कोअर 5 मिनिटांत कसा सुधारायचा? जाणून घ्या सविस्तर माहिती

याचा परिणाम असा होतो की, भविष्यात कोणतंही कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड मिळवणं अत्यंत कठीण होतं. शिवाय, बँकांकडून वसुलीसाठी नोटिसा पाठवल्या जातात आणि काही वेळा या प्रकरणांची न्यायालयात सुनावणीही होऊ शकते. त्यामुळे डिफॉल्ट झाल्यास आर्थिक अडचणींमध्ये अडकण्याची शक्यता अधिक असते.

क्रेडिट कार्ड डिफॉल्ट टाळण्यासाठी काय करावं?

1. बजेटिंग करा: प्रत्येक महिना कसं आणि किती खर्च करायचं याचं नियोजन करणं आवश्यक आहे. क्रेडिट कार्डचा वापर असताना आपण आपलं बजेट हातात ठेवलं पाहिजे, जेणेकरून थकबाकी वाढणार नाही.
2. वेळेवर बिल भरणं: क्रेडिट कार्डची बिलं वेळेवर भरणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे. उशीर झाल्यास व्याजदर वाढतात, ज्यामुळे तुमचं आर्थिक ओझं वाढू शकतं.
3. आवश्यक तेवढाच वापर: क्रेडिट कार्डचा वापर आवश्यकता असतानाच करावा. काही जण ऑफर आणि सवलतींमुळे अनावश्यक खरेदी करतात, ज्यामुळे नंतर थकबाकीचा भार वाढतो.
4. कर्ज रिफायनान्सिंग: जर थकबाकी वाढली असेल तर कर्ज रिफायनान्सिंगचा पर्याय निवडणं फायदेशीर ठरू शकतं. त्यामुळे तुम्हाला कमी व्याजदरावर पैसे फेडण्याची संधी मिळते.

1 ऑक्टोबरपासून RBI चा नवीन नियम; बघा तुमच्यावर कसा परिणाम करणार !

बँकांचा उपाय योजना

बँकांकडून देखील ग्राहकांना मदत करण्यासाठी विविध योजना आणल्या जात आहेत. ग्राहकांनी थकबाकी फेडण्यासाठी काही वेळा बँकांशी संपर्क साधून हफ्त्यांमध्ये पैसे फेडण्याची व्यवस्था केली जाऊ शकते. याशिवाय, कर्ज पुनर्गठन कार्यक्रमांसारख्या योजना देखील आहेत, ज्याद्वारे ग्राहकांना सवलतीच्या व्याजदरात कर्ज फेडण्याची संधी मिळू शकते.

खराब सिबिल स्कोअर 5 मिनिटांत कसा सुधारायचा? जाणून घ्या सविस्तर माहिती

क्रेडिट कार्ड डिफॉल्टची मुख्य कारणं

1. आर्थिक अनिश्चितता: अनेक जणांना त्यांच्या नोकरीतून किंवा व्यवसायातून नियमित उत्पन्न नसल्यामुळे थकबाकी फेडणं कठीण जातं.
2. अति खर्च: अनावश्यक खरेदी, महागड्या वस्त्रांवर किंवा प्रवासांवर खर्च करणं यामुळे क्रेडिट कार्डवर कर्ज वाढतं.
3. व्याजदराचा वाढता भार: काही वेळा उशीर झाल्यास क्रेडिट कार्डवरचा व्याजदर वाढतो, ज्यामुळे साठलेली थकबाकी अधिक वाढते.

भविष्यातील संकट टाळण्यासाठी योग्य निर्णय घ्या

क्रेडिट कार्डचा वापर अत्यंत सावधगिरीने केला पाहिजे. डिफॉल्ट झाल्यास त्याचे दीर्घकालीन परिणाम असू शकतात, त्यामुळे लोकांनी त्यांच्या आर्थिक क्षमतेचा अंदाज घेऊनच क्रेडिट कार्ड वापरावा. यासाठी आर्थिक सल्लागारांचा सल्ला घेणंही उपयुक्त ठरू शकतं.

निष्कर्ष

देशातील वाढतं क्रेडिट कार्ड डिफॉल्ट हे चिंतेचं कारण बनत आहे. लोकांनी अनावश्यक खर्च टाळून त्यांचं क्रेडिट स्कोअर योग्य पद्धतीनं राखणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे. वेळेवर बिलं भरून आपण भविष्यातील आर्थिक संकटांपासून वाचू शकतो. त्यामुळे कर्ज घेण्याआधी आपण ते फेडू शकतो का, याचा विचार करणं अत्यावश्यक आहे.