नवी दिल्ली, दि. 21 सप्टेंबर 2024 (वित्तीय बातमी) – Credit Score RBI new rule भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) क्रेडिट स्कोरशी संबंधित नवा नियम जाहीर केला आहे, ज्याची अंमलबजावणी 1 ऑक्टोबर 2024 पासून होणार आहे. या बदलामुळे देशातील लाखो नागरिकांच्या वित्तीय व्यवहारांवर थेट परिणाम होणार आहे. चला, या नवीन नियमानुसार होणाऱ्या परिणामांची सविस्तर माहिती घेऊया.
Credit Scoreअपडेट दर 15 दिवसांनी
भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या नव्या नियमानुसार, आता बँका आणि वित्तीय संस्थांना ग्राहकांचे Credit Score दर 15 दिवसांनी अद्ययावत करावे लागणार आहेत. याआधी ही प्रक्रिया 30 ते 45 दिवसांत पूर्ण होत होती, परंतु आता ती अधिक वेगाने पार पडेल. यामुळे ग्राहकांना त्यांचा आर्थिक स्थितीबद्दल अधिक सुस्पष्ट माहिती वेळेवर मिळेल. यामुळे कर्ज मंजुरी प्रक्रिया अधिक पारदर्शक होईल.
ग्राहकांसाठी फायदे
नवीन नियमांमुळे ग्राहकांना विविध प्रकारचे फायदे मिळतील. जे ग्राहक नियमितपणे त्यांचे कर्जाचे हप्ते किंवा क्रेडिट कार्ड बिले वेळेवर भरतात, त्यांना याचा फायदा मिळेल. त्यांच्या Credit Score मध्ये वेगाने सुधारणा होईल, ज्यामुळे नवीन कर्ज घेणे सोपे होईल. तसेच, त्यांना कमी व्याज दरावर कर्ज उपलब्ध होऊ शकेल.
बँकांसाठी नवा फायदा
बँकांना ग्राहकांच्या क्रेडिट स्कोअरबाबत अधिक अचूक माहिती मिळेल. यामुळे बँकांना कर्ज देताना अधिक तर्कशुद्ध निर्णय घेणे शक्य होईल. योग्य व्याज दर ठरवणे, कर्ज मंजुरीचे धोरण यांमध्ये सुधारणा होईल, ज्यामुळे बँकांची नॉन-परफॉर्मिंग अॅसेट्स (NPA) व्यवस्थापनातही प्रगती होईल.
डिफॉल्ट करणाऱ्यांना फटका
जे ग्राहक त्यांच्या EMI किंवा क्रेडिट कार्ड बिले वेळेवर भरत नाहीत, त्यांना या नव्या नियमानंतर मोठा फटका बसू शकतो. कारण, आता Credit Score दर 15 दिवसांनी अद्ययावत केला जाणार आहे, त्यामुळे डिफॉल्ट करणाऱ्यांचा क्रेडिट स्कोर लगेचच घसरू शकतो. यामुळे भविष्यातील कर्ज प्रक्रियेत अडचणी येऊ शकतात.
डिफॉल्टची संख्या कमी होण्याची शक्यता
बँकांना ग्राहकांच्या क्रेडिट स्कोअरबाबत अधिक जलद माहिती मिळणार असल्याने डिफॉल्टची शक्यता कमी होईल. नियमितपणे हप्ते भरणाऱ्या ग्राहकांना कमी व्याज दर मिळण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे ग्राहकांना कर्ज परतफेडीच्या प्रक्रियेत अधिक शिस्तीचे वर्तन करता येईल, ज्यामुळे आर्थिक प्रणालीमध्ये स्थिरता येईल.
क्रेडिट स्कोर म्हणजे काय?
क्रेडिट स्कोर हा एक तीन अंकी आकडा असतो, जो 300 ते 900 पर्यंत असतो. हा स्कोअर व्यक्तीच्या आर्थिक इतिहासावर आधारित असतो, ज्यात घेतलेले कर्ज, क्रेडिट कार्डचे व्यवहार आणि इतर आर्थिक माहितीचा समावेश असतो. उच्च क्रेडिट स्कोअर असलेल्या व्यक्तींना कर्ज मिळणे सोपे होते, तर कमी स्कोअरमुळे अडचणी येऊ शकतात.
चांगल्या क्रेडिट स्कोरचे फायदे
चांगला क्रेडिट स्कोअर असणं हा कोणत्याही ग्राहकासाठी मोठा फायदा असतो. कमी व्याज दरावर कर्ज घेण्याची सुविधा मिळते, तसेच प्री-अप्रूव्ड कर्ज ऑफर्स देखील मिळतात. बँका आणि वित्तीय संस्थांकडून मिळणाऱ्या इतर सेवा देखील सोप्या होतात, ज्यामुळे आर्थिक निर्णय अधिक सुकर बनतात.
खराब क्रेडिट स्कोरचे तोटे
खराब क्रेडिट स्कोअरमुळे अनेक अडचणी निर्माण होतात. सर्वात मोठी अडचण म्हणजे कर्ज मिळवणं कठीण होतं आणि जरी मिळालं तरी त्यावर अधिक व्याजदर लागतो. कधी कधी कर्जासाठी अर्ज पूर्णपणे नाकारला जाऊ शकतो. शिवाय, इन्शुरन्ससारख्या सेवांमध्ये देखील जास्त प्रीमियम आकारले जाऊ शकतात.
क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यासाठी महत्त्वाचे टिप्स
तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यासाठी काही सोप्या टिप्सचा अवलंब करावा. वेळेवर EMI भरणं, क्रेडिट कार्डची बिले नियमितपणे भरणं, कर्जाचा जास्त वापर टाळणं यांसारख्या सवयी लावाव्यात. यामुळे तुमच्या क्रेडिट स्कोअरमध्ये चांगली सुधारणा होऊ शकते.
सतत तपासणीचे महत्त्व
नवीन नियमांच्या अंमलबजावणीनंतर क्रेडिट स्कोअरची तपासणी नियमितपणे करणं अत्यंत महत्त्वाचं ठरेल. EMI वेळेवर भरल्यानंतर तुम्हाला लगेच तुमच्या क्रेडिट स्कोअरमधील सुधारणा दिसेल. त्यामुळे भविष्यातील कर्ज प्रक्रियेचं नियोजन करता येईल.
क्रेडिट डेटा कसा अद्ययावत होईल?
RBI च्या नव्या नियमानुसार, बँका आणि क्रेडिट संस्थानं दर महिन्याला दोनदा, 15 तारखेला आणि महिन्याच्या शेवटी, ग्राहकांचा क्रेडिट डेटा CIC (क्रेडिट इन्फॉर्मेशन कंपन्या) कडे अद्ययावत करतील. यामुळे ग्राहकांच्या क्रेडिट स्थितीची माहिती वेळेत मिळेल.
कर्ज प्रक्रिया अधिक सुलभ होणार
क्रेडिट स्कोर वेळेवर अद्ययावत झाल्यामुळे कर्ज प्रक्रिया जलद आणि पारदर्शक होणार आहे. ग्राहकांना त्यांच्या क्रेडिट स्थितीची अद्ययावत माहिती मिळणार असल्याने बँका कर्ज मंजुरी प्रक्रियेत अधिक तार्किक पद्धतीने निर्णय घेऊ शकतील. त्यामुळे ग्राहकांना कर्ज घेणे सोपे होईल.
भविष्याची तयारी करा
हा नवा नियम ग्राहकांसाठी एक नवा अध्याय उघडणार आहे. क्रेडिट स्कोअरची अद्ययावत माहिती वेळेत मिळाल्यामुळे ग्राहकांनी आपल्या आर्थिक व्यवस्थापनात सुधारणा करण्याची तयारी करायला हवी. या नियमाच्या अंमलबजावणीनंतर कर्ज प्रक्रियेत मोठा बदल होईल.
वरील माहिती लक्षात घेऊन, 1 ऑक्टोबरपासून लागू होणाऱ्या नव्या नियमामुळे तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर होणाऱ्या परिणामांबाबत सजग रहा.
